ΑΝΑΤΟΜΙΑ
Τα σώματα των σπονδύλων χωρίζονται μεταξύ τους με τους μεσοσπονδύλιους δίσκους. Οι δίσκοι αποτελούνται από ένα εσωτερικό τμήμα, τον πυρήνα και ένα εξωτερικό περίβλημα που συγκρατεί τον πυρήνα, τον ινώδη δακτύλιο. Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι λειτουργούν σαν μαξιλαράκια ανάμεσα στους σπονδύλους και μειώνουν τις δυνάμεις που ασκούνται σε αυτούς, από τους κραδασμούς της σπονδυλικής στήλης.
Σε πολλούς ανθρώπους οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι εκφυλίζονται και προκαλείται προβολή ή κήλη του δίσκου. Αυτό συμβαίνει συχνότερα στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, που δέχεται τα μεγαλύτερα φορτία. Οι διαταραχές των δίσκων χωρίζονται σε αυτές με ρήξη του ινώδους δακτυλίου και σε αυτές χωρίς ρήξη του ινώδους δακτυλίου.
Στην πρόπτωση του μεσοσπονδυλίου δίσκου , ο δίσκος προβάλλει προς το σπονδυλικό σωλήνα ή το μεσοσπονδύλιο τρήμα, με τον πυρήνα να περιέχεται εντός του ινώδους δακτυλίου, ο οποίος διατηρείται άρρηκτος.
Στην κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου, ο ινώδης δακτύλιος έχει υποστεί ρήξη και ο πυρήνας εξέρχεται προς το σπονδυλικό σωλήνα ή το μεσοσπονδύλιο τρήμα. Σε μερικές σπάνιες περιπτώσεις κομμάτια από τον ραγέντα ινώδη δακτύλιο διασκορπίζονται ελεύθερα μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα.
Ο πυρήνας περιέχει χημικές ερεθιστικές ουσίες οι οποίες προκαλούν φλεγμονή στη νευρική ρίζα που εξέρχεται από το σύστοιχο μεσοσπονδύλιο τρήμα, με αποτέλεσμα το οίδημα της νευρικής ρίζας και την παρεμπόδιση της φλεβικής κυκλοφορίας τοπικά. Το νεύρο έχει πλέον πολύ μικρότερο χώρο να κινηθεί, πιέζεται και από την κήλη και προκαλεί νευροπαθητικό ριζιτικό πόνο. Σε αρκετές περιπτώσεις η οξεία ή υποξεία ριζίτιδα (φλεγμονή της νευρικής ρίζας) μπορεί να μεταπέσει σε χρόνια ριζίτιδα, λόγω της δημιουργίας συμφύσεων που περιπλέκουν τη νευρική ρίζα και δημιουργούν μια χρόνια φλεγμονή και δυσλειτουργία του νεύρου που εκδηλώνεται με πόνο κατά το κάθισμα και τη βάδιση και υποχωρεί με την κατάκλιση. Οι συμφύσεις προκαλούνται από τις φλεγμονώδεις χημικές ουσίες που εκλύονται από την κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Ο όρος ισχιαλγία περιγράφει το σύμπτωμα του πόνου που ξεκινάει από τη μέση, κατεβαίνει στο γλουτό και συνεχίζει κατά μήκος της πορείας του ισχιακού νεύρου, μέχρι τα δάκτυλα του ποδιού.
Ο πόνος έχει απότομη έναρξη, περιγράφεται σαν ηλεκτρικό ρεύμα και κάψιμο και μπορεί να συνοδεύεται από μούδιασμα, τσίμπημα και ελαφρά ελάττωση της μυϊκής ισχύος του πάσχοντος άκρου. Η ένταση του πόνου κυμαίνεται από μέτρια έως ισχυρή.
Η ισχιαλγία δεν είναι ιατρική διάγνωση αλλά σύμπτωμα που προκαλείται από κάποια αιτία, που στην προκειμένη περίπτωση της οξείας ισχιαλγίας οφείλεται σε κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου. Οι κήλες στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης συμβαίνουν συνήθως στα κατώτερα επίπεδα μεταξύ του 4ου και 5ου και μεταξύ του 5ου οσφυϊκού και 1ου ιερού σπονδύλου, με αποτέλεσμα την πρόκληση ριζιτικού πόνου (από φλεγμονή της νευρικής ρίζας) που ακολουθεί τη δερμοτομιακή κατανομή της 5ης οσφυϊκής ή /και της 1ης ιερής ρίζας σύστοιχα με την κήλη του δίσκου.
Ο πόνος στη φλεγμονή της 5ης οσφυϊκής ρίζας εντοπίζεται στο γλουτό και συνεχίζει στη έξω επιφάνεια του μηρού μέχρι το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού. Ο πόνος της φλεγμονής της 1ης ιερής ρίζας εντοπίζεται στο γλουτό και την οπίσθια επιφάνεια του μηρού , πίσω από το γόνατο , μέχρι την πτέρνα και το μικρό δάκτυλο.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διάγνωση τίθεται από τον κλινικό και τον ακτινολογικό έλεγχο ,με αξονική τομογραφία και ειδικότερα με μαγνητική τομογραφία (MRI) και το ηλεκτρομυογράφημα (ΗΜΓ).
Η μαγνητική τομογραφία δίνει λεπτομερείς πληροφορίες για τις ανατομικές ανωμαλίες της σπονδυλικής στήλης και πλεονεκτεί από την αξονική τομογραφία γιατί αναδεικνύει τις μορφολογικές λεπτομέρειες των μεσοσπονδύλιων δίσκων και των νευρικών ριζών.
Το ηλεκτρομυογράφημα είναι μια εξέταση ελαφρώς επώδυνη και επιβεβαιώνει τη νευρική δυσλειτουργία, το βαθμό αυτής και το ύψος από όπου ξεκινάει η βλάβη. Είναι χρήσιμη και σαν εξέταση αναφοράς πριν από χειρουργικές επεμβάσεις για την μετεγχειρητική εκτίμηση της πορείας του ασθενούς.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Ο πόνος συνήθως υποχωρεί με συντηρητική αντιμετώπιση με αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη φάρμακα ανάπαυση μικρής διάρκειας και φυσικοθεραπεία ή χειροπρακτική.
Εάν το σύμπτωμα επιμένει πάνω από 4-6 εβδομάδες τότε πρόκειται για υποξεία κατάσταση και ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε κάποια, ανάλογα με την περίπτωση, από τις ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες πόνου (διατρηματική επισκληρίδιο έγχυση, νευροπλαστική RACZ, ενδοδισκική θεραπεία με DISCOGEL). στην υποξεία και χρόνια ριζίτιδα, οι επεμβατικές θεραπείες μπορούν να συνδυαστούν με φάρμακα της κατηγορίας των αντικαταθλιπτικών και αντιεπιληπτικών.
Σε περίπτωση που ο ασθενής παρατηρήσει σταδιακή και συνεχώς επιδεινούμενη απώλεια μυϊκής ισχύος ή/και απώλεια ούρων και κοπράνων ή νεοεμφανιζόμενη δυσλειτουργία ούρησης ή αφόδευσης, τότε και μόνο τότε πρέπει επειγόντως να καταφύγει σε χειρουργική θεραπεία.
Το μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων ισχιαλγίας από κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου αντιμετωπίζονται επιτυχώς με συντηρητική ή ελάχιστα επεμβατική θεραπεία και ένα μόνο πολύ μικρό ποσοστό ασθενών πρέπει να οδηγείται σε χειρουργική αντιμετώπιση, όταν αυτό επιβάλλεται από την επιδεινούμενη νευρολογική εικόνα.
