«Πόσα σηκώνεις στον πάγκο;» Ίσως είναι η πιο συχνή ερώτηση που σας κάνει κάποιος για να καταλάβει το φυσικό σας επίπεδο. Και δεν έχει άδικο, καθώς οι πιέσεις πάγκου θεωρούνται από πολλούς το στάνταρτ μέτρησης της δύναμης κάποιου αλλά όχι και το μοναδικό.

Η δύναμη είναι μια γενική έννοια με πολλά μέτρα και μορφές, πολλές εκφάνσεις και εξωτερικεύσεις, που σίγουρα δεν μπορούν να προσδιοριστούν με μόνο το πόσα κιλά σηκώνει κανείς στον πάγκο. Πριν δούμε τα είδη σωματικής δυναμης ας δώσουμε έναν γενικό ορισμό για αυτή την μαγική λέξη.

Δύναμη είναι η ικανότητα του ανθρώπου να επενεργεί σε εξωτερικές δυνάμεις ή στο ίδιο το βάρος του σώματός του, μέσω της μυικής του δραστηριότητας.

Υπάρχουν πολλές  μορφές δύναμης όμως οι βασικές είναι οι παρακάτω: Η αντοχή στην δύναμη, η μέγιστη δύναμη, η ταχυδύναμη και η γενική δύναμη, αλλιώς γνωστή και ως fitness! Ας δούμε κάθε μία τι είναι και ποια η λειτουργία της.

1. Αντοχή στην δύναμη: Είναι η ικανότητα του οργανισμού και του σώματος να αντιστέκεται στην κούραση που προέρχεται απο κινητικές δραστηριότητες μακράς διάρκειας και απαιτούν σχετικά υψηλό ποσοστό δύναμης(πάνω απο 30% της μέγιστης δύναμης).

2. Μέγιστη δύναμη: Είναι η μέγιστη τιμή δύναμης που μπορεί να ασκήσει το νευρομυικό σύστημα ενός ανθρώπου σε μέγιστες με την θέλησή του συστολές.

3. Ταχυδύναμη: Είναι η ικανότητα επίτευξης όσο το δυνατόν πιο υψηλής τιμής δύναμης στο διαθέσιμο χρόνο (>250 msec) καθώς επίσης και η μεταφορά δύναμης σε ένα όργανο χωρίς χρονικό περιορισμό.

4. Γενικη δύναμη (fitness):  Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, fitness είναι η ικανότητα εκτέλεσης μυικού έργου σε ικανοποιητικό βαθμό. Χαρακτηρίζεται γενικά η ικανότητα του ατόμου να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής. Στην κατεύθυνση αυτή, το fitness περιλαμβάνει όλες τις διαστάσεις της προσωπικότητας και τα πεδία δραστηριοποίησης του ατόμου.

http://www.sportylife.gr/

{fcomments}

Πολλές είναι οι φορές που θα δούμε άτομα στο δρόμο, στο σουπερμάρκετ κ.λπ. να περπατάνε σκυφτοί με κυρτούς ώμους ή αδύνατα άτομα με πολύ πεταχτή κοιλιά. Επίσης, αρκετές φορές θα δούμε στα γυμναστήρια άτομα να γυμνάζουν μόνο τους ‘’μύες του καθρέφτη’’ ή αθλητές, όπως είναι οι ποδοσφαιριστές, να γυμνάζουν μόνο τους μύες που χρησιμοποιούν περισσότερο στο άθλημά τους χωρίς να γυμνάζουν αυτούς που κάνουν την αντίθετη κίνηση. Τα φαινόμενα αυτά είναι εν δυνάμει προβληματικές καταστάσεις του σώματος και προκύπτουν επειδή πολλοί αγνοούν ή δε γνωρίζουν καν την αναλογία δύναμης που πρέπει να έχουν οι αγωνιστές – ανταγωνιστές μύες του ανθρώπινου σώματος.

Αγωνιστής ονομάζεται ο μυς που εμπλέκεται άμεσα σε μία κίνηση. Αντίθετα, ένας μυς ο οποίος μπορεί να επιβραδύνει ή να εμποδίσει αυτήν την κίνηση ονομάζεται ανταγωνιστής. Οι ανταγωνιστές μύες συμβάλλουν στην σταθεροποίηση των αρθρώσεων αλλά και στην επιβράδυνση της κίνησης των άκρων, στις τελευταίες μοίρες μιας κίνησης, ιδιαίτερα όταν αυτή είναι γρήγορη, προστατεύοντας με τον τρόπο αυτό τις αρθρώσεις, τους συνδέσμους και τους χόνδρους από πολύ υψηλές επιβαρύνσεις. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια μιας ρίψης (π.χ. στη σφαιροβολία), ο τρικέφαλος βραχιόνιος ενεργεί ως αγωνιστής, εκτείνοντας τον αγκώνα, προκειμένου να επιταχυνθεί το ριπτικό όργανο. Καθώς ο αγκώνας πλησιάζει στην πλήρη έκταση, ο δικέφαλος βραχιόνιος ενεργεί ως ανταγωνιστής προκειμένου να μειώσει την ταχύτητα της έκτασης του αγκώνα και τελικά να σταματήσει την κίνηση της άρθρωσης την κατάλληλη στιγμή, προστατεύοντάς την από πιθανό τραυματισμό. (1)

Οι συνέπειες της ανισορροπίας δύναμης αγωνιστών – ανταγωνιστών μυών, πέρα από κακή αίσθηση που προκαλούν, συμβάλλουν και σε πολλούς τραυματισμούς. Μάλιστα, μελέτες δείχνουν ότι η δυσαναλογία δύναμης των μυών του θώρακα σε αντίθεση με των μυών της πλάτης, μπορεί να επιφέρει τραυματισμούς όπως άνω σταυρωτό σύνδρομο. Επίσης, η δυσαναλογία δύναμης των τετρακεφάλων σε σχέση με τους οπίσθιους μηριαίους μπορεί να βλάψει τους πρόσθιους χιαστούς συνδέσμους. Οι κυρτοί ώμοι είναι ευαίσθητοι σε εξαρθρώσεις, η παραμορφωμένη σπονδυλική στήλη είναι περισσότερο ευαίσθητη σε κοίλες των μεσοσπονδύλιων δίσκων, τα λανθασμένα κινητικά πρότυπα  συνοδεύονται με φθορά και αδυναμία των μαλακών μορίων και των θυλακοσυνδεσμικών στοιχείων κλπ…. Οι παραπάνω περιπτώσεις είναι μερικές από τις αιτίες, που κατατάσσουν τη σωστή αναλογία δύναμης αγωνιστών – ανταγωνιστών στις πρώτες θέσεις στην υγεία και στην πρόληψη των τραυματισμών. (2)

Συνεπάγεται λοιπόν ότι η δύναμη των αγωνιστών – ανταγωνιστών μυών πρέπει να αξιολογείται ώστε ανάλογα με τα αποτελέσματα, να γίνεται πιο σωστή καθοδήγηση των προγραμμάτων άσκησης – προπόνησης, με στόχο τη μείωση του κινδύνου πρόκλησης τραυματισμού και την αύξηση της απόδοσης όπου αυτό απαιτείται. Η αξιολόγηση της δύναμης γίνεται παραδοσιακά με έναν από του ς παρακάτω τρόπους:

• Ισομετρικά
• Ισοκινητικά (ομόκεντρα και έκκεντρα)
• Ισοτονικά (με τη μέθοδο της μιας μέγιστης επανάληψης)

Σε σχέση με την αθλητική κίνηση, οι παραπάνω μέθοδοι αξιολόγησης της δύναμης παρουσιάζουν ορισμένα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Για παράδειγμα, στην ισομετρική αξιολόγηση, μειονέκτημα αποτελεί το γεγονός ότι δεν υπάρχει κίνηση, σε αντίθεση με την πλειοψηφία των αθλητικών δραστηριοτήτων, όπου πραγματοποιείται κίνηση. Αντίθετα, κατά την ισοκινητική αξιολόγηση έχουμε κίνηση του μέλους, ωστόσο, η αδυναμία της μεθόδου έγκειται στο γεγονός ότι η ταχύτητα σε όλο το εύρος της κίνησης, είναι σταθερή, χαρακτηριστικό που δε συναντάμε στην αθλητική κίνηση. Όσον αφορά τη μέθοδο της 1ΜΑΕ, υπάρχει κίνηση αλλά ούτε η ποσότητα της αντίστασης είναι σταθερή σε όλο το εύρος της, κάτι που δυσκολεύει την αξιολόγηση της μέτρησης. (3)

Βάση των πιο πρόσφατων δεδομένων, όπως αυτά παρουσιάζονται από τον Bell το 2007, η αναλογία δύναμης αγωνιστών – ανταγωνιστών μυών παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα. (4)

Το ανθρώπινο σώμα, λόγω της πλαστικότητας που παρουσιάζουν οι μύες του, έχει τη δυνατότητα να προσαρμόζεται σε διάφορες θέσεις. Η άσκηση με βάρη, οι σωστές διατάσεις και η καλή ψυχολογία μπορούν να εξασφαλίσουν την ορθοσωμία του ατόμου. Οι πληροφορίες που παρουσιάζονται στο παρόν άρθρο μπορούν να βοηθήσουν τον αθλητή, τον αρχάριο εκπαιδευτή και το γενικό πληθυσμό να κατανοήσει τη σπουδαιότητα της μυϊκής ισορροπίας, όπως και να προλάβει τραυματισμούς και παθήσεις.

Βιβλιογραφία

• Thomas R. Baechle, Roger W. Earle. Βασικές Αρχές της Προπόνησης με Αντιστάσεις. Αθήνα: Π.Χ. Πασχαλίδης, 2009.
• Sale, D.G. Neural adaptations to strength training. Strenght and power in sport. Oxford: Black-well, 1992.
• Vasilis Gerodimos, Nikolas Stauropoulos, Thanasis Tsiokanos, Eleutheria Katsareli, Thanasis Giannakos, Spiros Kellis. «The Effect of Different Methods of Strength Evaluation in Hamstrings / Quadriceps Muscle Group Ratio.» Inquiries in Sport & Physical Education 23 December 2005: 292-297.
• http://www.brianmac.co.uk/articles/article041.htm